Ballada jest utworem o tematyce zaczerpniętej z tradycji, podań, wierzeń ludowych. Zawiera akcję przedstawiającą zdarzenia dziwne (np. fantastyczne, nierealne), zagadkowe i tajemnicze. Posiada często wyeksponowany punkt kulminacyjny.
Cechą ballady jest synkretyzm (łączenie) rodzajowy (trzy rodzaje literackie). Występowanie charakterystycznej dla epiki narracji (narratora – opowiadacza). Są tu też dialogi (rozmowy bohaterów) spotykane w dramacie, a także fragmenty wypowiedzi lirycznych w postaci monologów (liryka), a także rytmiczność, melodyjność, prosty język,
Ponadto ballady romantyczne zawierają często element przesłania moralnego („prawdy żywe” za Mickiewiczem w „Romantyczności„).