Określenie stosowane od renesansu na oznaczenie opieki możnych czy zamożnym władców, magnatów, którą roztaczali nad utalentowaną biedniejszą szlachtą. Możnowładcy powoływali podopiecznych na różne stanowiska dworskie, wysyłali ich na studia i stwarzali im potrzebne do życia warunki.
Termin „mecenas” pochodzi od nazwiska polityka rzymskiego: Mecenasa (I w. p.n.e.) słynącego z opiekowaniem się artystami. Wielkich mecenasów miał Jan Kochanowski.
Współcześnie mecenatem zajmują się wielkie i bogate firmy, ale też bogaci ludzie nazywani sponsorami. Mecenat „nosi dziś imię” sponsoringu lub fundacji.