Rym – rymowanie – to powtarzanie brzmieniowe ostatnich głosek lub ich zespołów na końcu wersów w wierszu – dzisiaj najczęściej w piosenkach. Generalnie rymy dzielimy na rodzaje: żeńskie i męskie. Zobacz: rodzaje rymów.
Przypomnijmy: głoska to najmniejszy i niepodzielny element mowy człowieka – słyszymy dźwięki właśnie. Dlatego przy wyjaśnieniach dotyczących rymów i ich rodzajów w słowniku widzimy zapis: (dźwięków, sylab).
Sylaba to jednostka artykulacji, która nie może istnieć bez samogłoski. Sylaby widzimy w wyrazach zapisanych, głoski słyszymy podczas konwersacji. Gdy mówimy np. „Nieraz był...” (często), „Nie raz a dwa razy” lub „Nie ras” (rasa zwierząt), słyszymy trzy różne dźwięki, ale często bez kontekstu i wyraźnego akcentu ich nie rozróżniamy. Natomiast zapisane są wyraźne. Podobnie w zdaniu wypowiedzianym z wyrzutem: „Dlaczego ty jesz?!” – i teraz bez pauzy „Dlaczego tyjesz?!” – chodzi o dwa różne zdarzenia i zapytania.
Współcześnie rymów używają tylko autorzy piosenek, piosenkarze. Prym w rymowaniu wiodą raperzy prowadzący często tzw. pojedynki na rymy.
Po co rymy w piosenkach na końcach wersów lub w środku? Aby „zrytmizować przekaz”, czyli wprowadzić do piosenki jakieś stałe i regularnie powtarzające się elementy. Bez nich piosenka „nie wpadnie w ucho”, nie stanie się hitem i jej przesłanie, jeśli jest, nie dotrze do adresata. Dla przykładu poniżej fragment „Last Christmas” zespołu Wham!, który wybrzmiewa co roku w okresie Bożego narodzenia od 3 grudnia 1984 roku… i chyba nigdy się nie znudzi.
Przykłady z poezji i piosenki współczesnej
Jan Kochanowski, „Sen” (fraszka)
Uciekałem przez sen w nocy,
Mając skrzydła ku pomocy,
Lecz mię miłość poimała,
Choć na nogach ołów miała.
Hanno, co to znamionuje?
Podobno mi praktykuje,
Że ja, będąc uwikłany
Tymi i owymi pany,
Wszytkich inszych łatwie zbędę –
Tobie służyć wiecznie będę.
***
Adam Mickiewicz „Pierwiosnek” (fragment)
Z niebieskich najrańszą piosnek
Ledwie zadzwonił skowronek,
Najrańszy kwiatek pierwiosnek
Błysnął ze złotych obsłonek.
Ja
Za wcześnie, kwiatku, za wcześnie,
Jeszcze północ mrozem dmucha,
Z gór białe nie zeszły pleśnie,
Dąbrowa jeszcze nie sucha.
Smolasty feat. Otsochodzi „Uzależniony” (fragment)
Miało być tylko raz,
Spróbowałem cie raz
Teraz chcę cały czas.
Miałem już zostać sam,
ale chwile ciebie nie ma
i odczuwam już twój brak.
Ta gra
Ta gra jest niebezpieczna, ej.
Niejeden już tu przegrał.
Mnie już dzieli cienka kreska, ej.
Cienka kreska do zwycięstwa.
Zielone zaznaczenia to rymy, pogrubienia oznaczają powtórzenia, aby dodatkowo rytmizować piosenkę lub wyeksponować jakieś znaczenia.
***
Cleo „Łowcy gwiazd” (fragment)
W dzień nie szukaj gwizd
One nocą są tobą, mną
W dzień nie szukaj gwiazd
One nocą są tobą, mną
Kiedy wszyscy śpią
W dzień nie szukaj gwiazd
One nocą są tobą, mną
Zobacz inne teksty piosenek i ich interpretację.
***
Wham! „Last Christmas” (fragment)
Last Christmas, I gave you my heart
But the very next day you gave it away
This year, to save me from tears
I’ll give it to someone special
Once bitten and twice shy
I keep my distance
But you still catch my eye
Tell me, baby
Do you recognize me?
Well, it’s been a year
It doesn’t surprise me
Zmień dialogi filmowe na rymowane
