Socrealizm (realizm socjalistyczny) to kierunek w sztuce istniejący od 1934 roku w ZSRR i pojmowany jako metoda twórcza. W Polsce charakter literatury został określony na styczniowym zjeździe Związku Literatów Polskich w 1949 roku. Zasady kształtowania wypowiedzi literackiej zostały narzucone przez politykę stalinowską. Niektóre jej wyznaczniki:
- literatura powinna mieć sens informacyjno-określający;
- ma być realistyczna, to znaczy mówić, że historia współczesna postępuje w jedynie słusznym kierunku, a wszystkie zjawiska ów postęp utrudniające są reakcyjne i godne potępienia;
- literatura ma być jednoznaczna; ma mówić o
klęsce wszelkiego rodzaju samotności, samodzielności i bezsensie ludzkich starań o niezależność; powinna mieć charakter służebny wobec potrzeb mas itd.
Oznaczało to nakaz rezygnacji z wolności twórczej i podporządkowanie literatury, a także całej sztuki, wytycznym partii socjalistycznej. Wprowadzono ścisłą cenzurę – urzędników pilnujących czy artyści przestrzegają wyznaczonych norm. Przeciwników systemu skazywano na utratę pracy i zarobków, a także poddawano prześladowaniom, skazując na emigrację, więzienie lub niebyt twórczy.