Arche – gr. początek. Archetyp to uniwersalny wzorzec postaw, symbol, najstarszy z motywów, istniejący w tradycji i utrwalony od najdawniejszych czasów w przekazach słownych i piśmiennych, dzięki któremu powstały różnego rodzaju postawy ludzkie. W psychologii oznacza zespół wartości, wyobrażeń tkwiących w zbiorowej podświadomości – zob. w Wikipedii.
Źródłem archetypów są np. mity greckie.
- Archetypem zwycięstwa jest mityczna bogini Nike;
- Ikar jest archetypem pragnienia wzniesienia się ponad przeciętność – próba osiągnięcia czegoś wielkiego nawet za cenę narażenia życia;
- Dedal to symbol człowieka tęskniącego za ojczyzną, a także wspaniałego mądrego ojca i człowieka potrafiącego znaleźć wyjście z najtrudniejszych sytuacji.
- Herkules symbolizuje ponadludzką siłę;
- Syzyf jest archetypem mozolnej niekończącej się pracy pozbawionej sensu;
- Antygona to archetyp poświęcenia się dla brata, ale też znalezienia się w życiowym potrzasku: jak by nie postąpiła, będzie ukarana;
- Demeter symbolizuje rozpacz matki po stracie dziecka;
- Edyp to archetyp człowieka nieświadomego prawdy o własnym losie, dążącego do prawdy, która go zniszczy;
- Prometeusz symbolizuje postawę szlachetnego poświęcenia się dla dobra innych za cenę własnego życia i cierpienia;
- Narcyz to archetyp człowieka zakochanego w samym sobie, egoisty;
- Odyseusz uosobienie wędrowcy pragnącego powrócić do swojej ojczyzny walczącego z przeciwnościami losu;
- Achilles symbolizuje pragnienie o byciu niepokonanym, najlepszym z najlepszych;
- Hektor to człowiek o wielkiej odwadze;
- Marsjasz odważył się stanąć do pojedynku z bogiem, pokazując prawdziwe, nieludzkie oblicze Apollina.