Przemiana wewnętrzna, metamorfoza bohatera literackiego to jego zmiana wyglądu, ale częściej zachowania. W dziele literackim mamy do czynienia z pewną fabułą, wydarzeniami, w których bierze udział. Pod wpływem różnych działań bohater zmienia swój świat wartości. Zaczyna skupiać się w swoim życiu na innych sprawach niż do tej pory.
Celem pokazania przemiany wewnętrznej w dziełach literackich (także w teatrze czy filmie) jest zwrócenie uwagi odbiorcy na fakt, iż na los człowieka mają wpływ różne okoliczności i ma on prawo dojrzewać do zmian decyzji, postawy. Jest to pokazanie nadziei i optymizmu, dawania przez życie drugiej szansy każdemu, aby naprawić coś, czego do końca nie rozumieliśmy i uczyliśmy się na błędach.
Przykłady z lektur
Ich opracowania znajdziesz na prawym marginesie.
- Święty Aleksy, o którym czytamy w „Legendzie o św. Aleksym” doznał olśnienia. Pochodził z wielkiego rodu, ożenił się z bogatą kobietą, ale wybrał żebractwo i modlitwę do Boga, rezygnując z uciech tego świata.
- Książę z „Małego Księcia” wyrusza na podbój świata, aby odnaleźć sens życia i dojrzewa do podejmowania decyzji co do uczucia, jakie w nim od dawna kiełkuje.
- Jacek Soplica z „Pana Tadeusza” pod wpływem wydarzeń z młodości, kiedy skupiał się na zabawach, dokonał zbrodni, zabijając niedoszłego teścia Stolnika Horeszkę. Wyruszył za granicę, aby odkupić swoje grzechy. Wrócił pod postacią księdza Robaka jako wielki patriota i przygotowywał powstanie na Litwie.
- Gustaw z „Dziadów” cz. IV zmienia się w części III z zakochanego nieszczęśliwie młodzieńca w bojownika o wolność kraju Konrada. Widzimy go w celi więziennej wraz z innymi spiskowcami podczas procesu przeciwko polskiej młodzieży.
- Rodion Raskolnikow z powieści „Zbrodnia i kara” popełnił zbrodnię, zabijając dwie kobiety. Pod wpływem przemyśleń i rachunku sumienia, w którego przeprowadzeniu pomogła mu przyszła narzeczona Sonia, przechodzi przemianę wewnętrzną i przyznaje się do czynu, aby poddać się karze.